مطالعه میکرومورفولوژی خاک های گورستان عصر آهن در سایت باستانی مسجد کبود تبریز

پروفیل های حفاری شده در مکان های باستانی که از لایه های معدنی و آلی تشکیل شده اند مشکلاتی را برای باستان شناسان بوجود می آورند. امروزه باستان شناسان با استفاده از طیف های گسترده ای از تکنیک های علمی چند رشته ای به بررسی تعامل انسان و لندسکیپ می پردازند. میکرومورفولوژی مقاطع نازک در حال حاضرتنها تکنیک مطالعه می باشد که قادر به تجزیه و تحلیل های همزمان خاک ها و رسوبات متنوع، باقی مانده مواد مصنوع و مواد باستانی و اجزای بیوآرکیولوژی در زمینه های رسوبی خود می باشد. به منظور بررسی کاربرد این روش در سایت های باستانی، مطالعه ای در سایت موزه عصر آهن ii مسجد کبود تبریز انجام گرفت. سه پروفیل در این سایت موزه شناسایی و از لایه ها نمونه های میکرومورفولوژیکی تهیه شد. در مجموع از این سه پروفیل 23 نمونه مقطع نازک برای مطالعات میکرومورفولوژیکی به دست آمد. برروی خاک هر لایه آزمایش های فیزیکی و شیمیایی صورت گرفت. از نمونه های تهیه شده از هر لایه پس از اشباع نمودن با رزین، برش و سایش مقاطع نازک به ضخامت 30 میکرومتر تهیه گردید. مقاطع نازک به دست آمده با استفاده از میکروسکوپ سنگ شناسی الیمپوس مورد مطالعه قرار گرفتند. مطالعات فیزیکی و شیمیایی میکرومورفولوژیکی نشان دادند که ویژگی های بافتی دو لایه 1-2 و 4-2 از پروفیل 2 مشابه یکدیگر می باشد، همچنین این دو لایه ویژگی های میکرومورفولوژیکی مشابهی را نشان می دهند که این ویژگی با ویژگی های میکرومورفولوژیکی دو لایه22 و 21 از پروفیل 1بسیار مشابه می باشد بطوری که میتوان منشا هر دو لایه را در 2 پروفیل یکسان فرض کرد و نتیجه گرفت که هر دو لایه منشا رسوبی یکسان دارند. لایه های پروفیل 1 و 2 که مجاور هم قرار داشتند ها ویژگی های متفاوتی با لایه های بالایی و پایینی نشان می دادند، که نشان دهنده این بود که از مکان دیگری به این مکان منتقل شده اند یا در اثر جابه جایی زمین و خاک به این مکان منتقل شده اند . یکسان بودن ویژگی های میکرومورفولوژیکی لایه های پروفیل 3 نشان می داد که هر دو لایه متعلق به یک مکان می باشند. این دولایه حاوی بقایای استخوان و سفال بودند که با توجه به این بقایا انسانی میتوان این دو لایه را دارای منشا انسانی دانست. نتایج مطالعات میکرمورفولوژیکی در کل نتایج حفاری های باستان شناسی را در پروفیل 1 تا حد زیادی تصدیق کرد و نشان داد، که رسوبات از سایش، ریزش دیواره ها و شستشوی سطحی به وجود آمده اند. نتایج مطالعات میکرومورفولوژیکی نشان دادند که موادخاکی که در پروفیل های 1 و 2 و 3 سایت موزه گورستان عصرآهن ویژگی های میکروسکوپی با حدود بالایی از تغییرات را نشان می دهند. تفاوت در ویژگی های میکرومورفولوژیکی، بافتی و شیمیایی لایه های هر 3 پروفیل اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی در بهم خوردگی لایه ها را تصدیق کرد و وجود مواد مصنوع را در لایه های هر 3 پروفیل را نشان داد.